O nas

GOSZCZ Zespół Pałacowo - Parkowy 

Nazwa miejscowości wiązała się prawdopodobnie ze znanym zajazdem lub karczmą przyjmującą gości i została później fonetycznie zgermanizowana na Goschütz. W latach 1604-1605 wieś została zakupiona przez właściciela sycowskiego państwa stanowego Abrahama von Dohnę. W roku 1686 Goszcz (zwany wówczas Gościec) otrzymał prawa miejskie i herb. W ówczesnym miasteczku istniały manufaktury cygar i jedwabiu, warsztat karoc, browar, gorzelnia, warsztaty szewców, stolarza, rzeźbiarza, miedziorytnika czy też papiernia. W Europie od średniowiecza do początku XX wieku papier wytwarzano ze szmat, czyli ze zużytych ubrań lnianych, konopnych i później bawełnianych. Szmaty sortowano, pozbawiano węzełków, prano, macerowano i rozbijano na masę papierniczą za pomocą stępy młotowej, w której młoty poruszano kołem wodnym. W roku 1727 miasto stało się własnością małoletniego Heinricha Leopolda von Reichenbacha, który w roku 1744 założył goszczańskie wolne państwo stanowe. Niebawem Goszcz został siedzibą ordynacji jego rodu. Ostatni ordynat hrabia Heinrich Raphael musiał opuścić swój majątek rodowy w roku 1945, a miejscowość włączono do Polski. Barokowo - rokokowy pałac, który jest wizytówką Goszcza oraz Gminy Twardogóra, wzorowany jest na najsłynniejszych francuskich rezydencjach w Wersalu i Vaux-le-Vicomte. Został wzniesiony w 1749 r., po pożarze pierwszej rezydencji rodu Reichenbach-Goschütz - przez budowniczego królewskiego Marcina Frantza, a następnie przebudowany (po kolejnym pożarze) w 1774 r. Główne skrzydło pałacowe wzniesione zostało w 1749 r., a wszystkie budynki wchodzące w skład kompleksu ukończono przed rokiem 1780. Ostatnia modernizacja miała miejsce w latach 1886 – 1888 i prowadził ją znany architekt wrocławski Karl Schmidt. Korpus pałacu spłonął w 1947 roku, jednak do dziś zachowały się jego fasady i dekoracyjne kamienne elementy architektoniczne. Zachowana fasada posiada bogatą rokokową ornamentykę. Szczególnie bogato zdobiony jest ryzalit środkowy z attyką, kartuszem herbowym i ażurową balustradą z czterema rzeźbami (są to wyobrażenia antycznych bóstw greckich). Odrestaurowane w 2013 r. budynki dawnego maneżu (ujeżdżalni) i stajni, obecnie mieszczą (odpowiednio) salę teatralną i wielofunkcyjną salę wystawienniczą. W skład zespołu architektonicznego wchodzi również założony przy rezydencji w XIX w. park romantyczno-krajobrazowy o powierzchni 21 hektarów. Do kompleksu należał ponadto ewangelicki kościół dworski, którego budowę prowadził Johann Bouman, budowniczy króla pruskiego. Pałac z kościołem był połączony budynkiem oranżerii (wybudowanej w 1749 r.) lecz zachowały się jedynie jego fundamenty. Rezydencja jest unikatowym na Dolnym Śląsku przykładem zastosowania rokokowej ornamentyki w architekturze. Całe założenie przypominało zespoły architektoniczno-parkowe w Wersalu
i w Wilanowie, a pałac w Goszczu w literaturze porównywany jest do Wilanowa i Poczdamu.. W niewielkiej odległości od zespołu pałacowo - parkowego znajduje się zrujnowany cmentarz z zachowanym mauzoleum rodziny von Reichenbach. Grobowiec został zbudowany w 1826 r. w stylu późnego neoklasycyzmu, z portalem neobarokowym. Otoczony jest dawnym cmentarzem ewangelickim, gdzie do dzisiaj zachowały się nagrobki członków rodu Reichenbach, poległych w wojnach z 1918 roku.

W 2021 r. rozpoczęto realizację wielkiego projektu pn. „Restauracja i rewitalizacja zabytkowego pałacu w Goszczu” w ramach w ramach Programu „Kultura”, współfinansowanego z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego na lata 2014-2021 i ze środków Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Projekt ten obejmuje zarówno działania infrastrukturalne, tj. prace remontowo-budowlane, instalacyjne i konserwatorskie, mające na celu zabezpieczenie konstrukcyjne murów korpusu głównego obiektu w formie trwałej ruiny, konserwacja detalu oraz wykonanie robót mających na celu ograniczenie bezpowrotnej destrukcji. Dzięki temu możliwa będzie budowa platformy widokowej, montaż opraw iluminacji zabytku, kamer monitoringu oraz udogodnień dla osób niepełnosprawnych. W ruinach pałacu dostępny będzie mapping, czyli specjalne oświetlenie dla wybranych elementów obiektu za pomocą światła projektora, poprzez przygotowaną wcześniej animację.

W Goszczu znajduje się również kościół parafialny p.w. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, wzmiankowany w 1291 r. W miejscu romańskiego kościółka z XII wieku, w latach 1754–79 wybudowano późnobarokową świątynię z elementami klasycznymi, z XVIII-wieczną Pietą. Obiekt został odrestaurowany w 1960 r. Obecnie kościół jest zagospodarowany i wykorzystywany do kultu religijnego przez parafię rzymsko-katolicką Narodzenia NMP w Goszczu.

Szlakiem zielonym lub niebieskim możemy udać się do przysiółka Wesółka, gdzie w alei dębowej znajdziemy okazałe dęby „Henryk” i „Bliźniak”. Pierwszy nazwany jest na cześć Henryka III Głogowskiego (584 cm obwodu), natomiast drugi - z uwagi na podwójny pień (914 cm obwodu).

Zespół pałacowo - parkowy w Goszczu, fot. archiwum gminne 

 Fragmenty Muru Berlińskiego w Sosnówce 

Jest to największa na świecie prywatna kolekcja 30 fragmentów Muru Berlińskiego, zgromadzona i udostępniona przez Ludwika Waseckiego, stomatologa, performera i kolekcjonera dzieł sztuki. Można ją obejrzeć w Sosnówce, niedaleko Twardogóry.

Sosnówka 1 | 56-416 Twardogóra

fot. archiwum gminne 

Kościółek w Chełstowie 

Położony jest w odległości 4 km od Twardogóry. Jest zabytkiem architektury sakralnej II klasy i stanowi przykład drewnianego kościoła o konstrukcji zrębowej. Obiekt jest obecnie własnością Parafii rzymsko-katolickiej Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Twardogórze (pl. Piastów 1, 56 – 416 Twardogóra, tel. 71 315-80-22, www.parafiatwardogora.pl). Kościół jest wykorzystywany do kultu religijnego, jako filia kościoła parafialnego w Twardogórze, a także cel tradycyjnych pielgrzymek z Twardogóry.

 fot. archiwum gminne 

 Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji w Twardogórze

Oferta Gminnego Ośrodka Sportu i Rekreacji to starannie przemyślany program różnorodnych imprez sportowych i rekreacyjnych adresowanych przede wszystkim do mieszkańców gminy Twardogóra, ale także ościennych miejscowości i powiatów. Ośrodek dysponuje obszerną bazą lokalowo - sportową, idealną dla zgrupowań, „zielonych szkół” czy obozów. Nowoczesna infrastruktura połączona z atrakcyjną, cichą okolicą tworzy ciekawą propozycję dla zainteresowanych dłuższym pobytem w Twardogórze. Profesjonalnie wyposażona hala sportowo - widowiskowa, (z certyfikatem CEV), w której rozgrywane są międzynarodowe mecze siatkówki oraz przyległa pełnowymiarowa sala treningowa, pływalnia przyszkolna "Dolnośląski Delfinek", kąpielisko z podgrzewaną wodą czy stadion lekkoatletyczny to tylko część obiektów pozostających do dyspozycji osób korzystających z usług twardogórskiego ośrodka sportu i rekreacji. Dodatkowo ośrodek dysponuje salą konsumpcyjną, gdzie można skorzystać z fachowego, zbilansowanego menu przygotowanego przez dietetyka. Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji w Twardogórze to także miejsca noclegowe zlokalizowane w trzech obiektach. Położone są w Twardogórze, Moszycach i w pobliskim Chełstowie. Baza noclegowa obejmuje pokoje jedno i wieloosobowe, przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Dodatkowo do dyspozycji gości pozostają między innymi: sale konferencyjno-bankietowe, sauna, siłownie, sala komputerowa, wiata z grillem, sale do aerobiku oraz tereny rekreacyjne.

Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji w Twardogórze
ul. Wrocławska 39, 56-416 Twardogóra, tel./fax 71 315 99 10, gosir.twardogora.pl

• hotel przy hali sportowo-widowiskowej, ul. Wrocławska 39, 56-416 Twardogóra
• noclegi w obiekcie świetlicy środowiskowej, Moszyce 55 a, 56-416 Twardogóra
• noclegi w obiekcie Centrum Inicjatyw Wiejskich, Chełstów 42, 56-416 Twardogóra

fot. archiwum gminne 

Zbiorniki małej retencji

22 kwietnia 2022 roku w Twardogórze uroczyście otworzone zostały obiekty retencyjne, które znajdują się na terenie lasów Nadleśnictwa Oleśnica Śląska. Nazwa projektu: „Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu - mała retencja nizinna oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych”. Obiekty retencyjne powstały na terenie Gmin: Dobroszyce, Zawonia i Twardogóra. Obiekty retencyjne spełniają przede wszystkim funkcje przyrodnicze np. zwiększają różnorodność przyrodniczą, czy też zwiększają odporność lasu na zmiany klimatyczne. 

fot. archiwum gminne 

Twardogóra - historyczna oś miasta

Gdy w mieście osiadła Eleonora Charlotta Württemberg - Mömpelgard od samego początku postanowiła przekształcić i rozbudować miasto. Starała się nie tylko zapewnić podstawy gospodarcze jego rozwoju ale zadbała również o barokowy układ urbanistyczny. W końcu XVII, stał się prawdopodobnie najbardziej konsekwentnie wykorzystaną kompozycją osiową na terenie Dolnego Śląska. Jest to pierwszy przykład tego typu rozplanowania miasta w naszym rejonie Europy. Rezydencja została połączona osią widokową z nowym kościołem. I dlatego też nasz spacer po Twardogórze rozpoczynamy od Barokowego pałacu z zabytkowym parkiem, z którego roztacza się widok na główną ulicę Twardogóry. Pałac jest zaliczany do zabytków II klasy, znajduje się w rozwidleniu potoku Skorynia. Wokół pałacu znajduje się park, którego piękny, stary drzewostan zniszczył huragan w 1988 r. W zespole pałacowym znajdują się również resztki fosy i obwarowań ziemnych od strony wschodniej i północnej. Pałac był siedzibą właścicieli dóbr twardogórskich i goszczańskich.

Z terenu parku przejść możemy do byłego kościoła ewangelickiego Św. Trójcy i Matki Boskiej. Zbudowany z tzw. muru pruskiego dawny ewangelicki kościół imieniem Świętej Trójcy i Matki Boskiej (zwany „Dolnym”, „Małym” lub „Polskim”) powstał w miejscu wcześniejszej świątyni, wzmiankowanej był po raz pierwszy w 1587 r., gdy właściciel Twardogóry Georg Dyhrn nakazał wykonanie nowego stropu i ław. Po wybudowaniu w latach 1688-90 pośrodku rynku kościoła „górnego” pełnił funkcję kościoła filialnego, w którym odprawiano nabożeństwa w języku polskim. Obecny wzniesiony został w latach 1877-79 przez cieślę H. Dreysera na miejscu poprzedniego. Obiekt ulokowano na tarasowym wzgórzu obsadzonym grabami i kasztanowcami.

Obok byłego kościoła znajduje się Posąg Herkulesa, który pierwotnie zdobił prawdopodobnie studnię oranżerii pałacu w Goszczu. Po latach rzeźba stanęła przy bramie wjazdowej do pałacu w Twardogórze. Przetrwawszy pożar pałacu w roku 1947, zburzenie oranżerii w roku 1954, przeprowadzkę do Twardogóry przypisywaną uczniom internatu, który został założony w dawnym twardogórskim pałacu, posąg Herkulesa dotrwał do roku 2008, kiedy to groziło mu już nieodwracalne zniszczenie. Decyzją władz Twardogóry został wtedy przeniesiony na skwer przy przejściu dla pieszych w pobliżu skrzyżowania ulic Wielkopolskiej i Bolesława Krzywoustego – posąg pozostaje tam do dziś. W trakcie prac renowacyjnych, przeprowadzonych w 2011 roku, uzupełniono część maczugi i ręki. Posąg znajduje się na początku ścieżki, która zlokalizowana jest na dwóch obszarach przylegających do rzeki Skoryni. Na pierwszym obszarze ścieżki znajdziemy trasy pieszo - joggingowe wzdłuż rzeki po obydwu jej stronach, plac zabaw dla dzieci, plac do gry w bule oraz miejsca parkingowe. Na obszarze drugim, oprócz ścieżki w postaci drewnianego traktu znajdziemy elementy rekreacyjne tworzące ścieżkę zdrowia, wiatę z wydzielonym miejscem na ognisko oraz parking. W centralnej części historycznej osi miasta znajduje się twardogórski Rynek - z niesymetrycznie położonym ratuszem i budynkami z XVIII i XIX w. - stanowi niezwykle istotny element barokowego układu urbanistycznego wprowadzonego wraz z rozbudową miasta w końcu XVII. Ratusz wybudowano w 1902 r. Początkowo w budynku tym mieścił się sąd rejonowy i areszt. Funkcję siedziby władz przejął po wojnie i pełni ją do dziś – Urząd Miasta i Gminy w Twardogórze. Barokowy układ urbanistyczny miasta (historyczna oś widokowa), domyka Bazylika Mniejsza. Neogotycki kościół p.w. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych (zwany „górnym”) usytuowany jest w centrum tzw. rynku „górnego” (obecnie Plac Piastów). Wzniesiona świątynia pełniła nie tylko funkcję parafialnej ale i kościoła ucieczkowego (Grenzkirche) dla mieszkańców habsburskich terenów Śląska. Nabożeństwa i kazania prowadzono po polsku i niemiecku. Gdy w mieście osiadła Eleonora Charlotta Württemberg - Mömpelgard, od samego początku postanowiła przekształcić miasto, w tym zadecydowała o budowie kościoła. Na zakończenie budowy w 1697 r. z fundacji księżnej zawieszono dzwony. Był też zegar. Niestety jeszcze za życia księżnej Eleonory, której rezydencją był barokowy pałac, w 1729 r., budowla z nietrwałych materiałów uległa pożarowi. Zgoda na jej odbudowę została obłożona przez cesarza specjalną opłatą. Drewniana budowla na planie krzyża z dwiema kondygnacjami empor we wnętrzu zyskała na zewnątrz wymiar monumentalny. Usytuowana na niewielkim wzniesieniu i zaakcentowana w panoramie miasta wysoką wieżą z trójkondygnacyjnym barokowym hełmem stała się dominantą całego układu. Od konsekracji do czasu, gdy spaliła się w wielkim pożarze miasta w 1873 r. kościół ten pełnił swą funkcję. Obecnie nadal takie samo znaczenie krajobrazowe spełnia zbudowana w l. 1874–1875 (wg projektów Carla Johanna Lüdeckego) neogotycka świątynia z surowej cegły licówki, z elementami kamiennymi na istniejących już starych fundamentach. Kościół pierwotnie ewangelicki, po II wojnie światowej oddany do funkcji kościoła rzymsko – katolickiego.
W 1989 roku gruntownie odnowiono wnętrze kościoła. Obecnie kościół jest zagospodarowany i używany do kultu religijnego, pełniąc funkcję Sanktuarium Maryjnego Diecezji Kaliskiej, które - ze słynącą łaskami figurą Matki Boskiej z Dzieciątkiem - jest miejscem licznych pielgrzymek.

fot. archiwum gminne 

Kościółek w Grabownie Małym 

Kościół w Grabownie Małym istniał od 1500 r., a po jego zniszczeniu zbudowano w 1655 r. obiekt obecny - wolnostojący drewniany kościół o cechach gotyckich, z sygnaturką i dzwonnicą połączoną ze świątynią w jedną całość. Kościół jest jednonawowy, o konstrukcji wieńcowej wzmocnionej słupami, jednonawowy, z wieżą od zachodu i węższym trójbocznie zakończonym prezbiterium, o wnętrzu nakrytym drewnianym stropem, o podziale kasetonowym z XIX wiecznym neorenesansowym wnętrzem i m.in. neogotyckim drewnianym ołtarzem głównym. Dach kryty gontem. Świątynia była remontowana po 1666 r., przebudowana w XIX w., restaurowana w pocz. XX w., a ostatnio - w 1958 r. W oryginalnym stanie zachowało się jedynie pięć elementów: chrzcielnica, chór, konfesjonał, ołtarz i ambona. Kościół jest obecnie zagospodarowany i wykorzystywany do kultu religijnego jako kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, będącego filią kościoła parafialnego w Bukowicach.

fot. archiwum gminne 

Kompleks leśno – stawowy pomiędzy miejscowościami Droździęcin, Poręby

W obrębie gminy Twardogóra znajduje się niewielki, południowo-zachodni fragment parku krajobrazowego Doliny Baryczy, do którego przynależymy a który rozpoczyna się od licznych terenów leśnych oraz stawów w pobliżu miejscowości Drożdzięcin i Poręby. Stanowią one atrakcję przyrodniczą najwyższej jakości. Ptactwo wodne, w dużym stopniu porównywalne z tym, które odwiedza wody rezerwatu, a także nieodparte wrażenie pełnej naturalności tych obszarów sprawiają, że nadają się one znakomicie do stawiania pierwszych kroków w zachwycającym i jednocześnie zaskakującym świecie przyrody. Kompleks ten jest częściowo udostępniony dla turystyki pieszej i rowerowej za sprawą szlaku turystycznego oznakowanego na czerwono.

fot. archiwum gminne 

 Campus Domasławice

Miejsce jest dedykowane szerokiej grupie odbiorców: rodzinom z dziećmi, grupom zorganizowanym, wycieczkom, osobom chcącym odpocząć od zgiełku miasta, osobom starszym lubiącym ciszę i spokój, osobom niepełnosprawnym. Ośrodek oferuje klientom nocleg na 120 miejsc noclegowych, pole kempingowe (z sanitariatami) dla 80 kamperów, pole namiotowe. boiska sportowe, kort tenisowy, place zabaw oraz park linowy. Dodatkowo na terenie obiektu znajdują się dwie restauracje. Obiekt jest MIEJSCEM PRZYJAZNYM ROWERZYSTOM.

fot. archiwum prywatne 

Muzeum Ziemi Twardogórskiej w Zespole Szkół Ponadpodstawowych im. Jarosława Iwaszkiewicza w Twardogórze

Historia muzeum szkolnego sięga początków funkcjonowania szkoły. Już od 1957 r. do zbierania pamiątek historycznych dotyczących ziemi twardogórskiej i jej mieszkańców zachęcał nauczyciel historii i późniejszy dyrektor szkoły mgr Alojzy Zielecki. Udało mu się zgromadzić liczne starodruki, dokumenty, numizmaty, zabytki kultury materialnej a także broń białą. Zgromadzone zbiory nieprzerwanie służą realizacji edukacji regionalnej, udostępniane są uczniom, służą do organizowania wystaw tematycznych, wykorzystywane są przy pisaniu prac m.in. magisterskich. Muzeum można zwiedzać w godzinach pracy szkoły po wcześniejszym telefonicznym ustaleniu terminu wizyty (tel. 780289101; 71 3158014).

fot. archiwum gminne